Alert COVID-19 – 26.03.2020 – sankcje za naruszenie ograniczeń
Poniżej przestawiamy jakie sankcje mogą grozić na podstawie wydanego w dniu 24 marca 2020 r. Rozporządzenia Ministra Zdrowia zmieniającego rozporządzenie w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii obowiązujących w związku z naruszeniem zawartych w nim wytycznych:
Generalny zakaz przemieszczania się (zarówno pieszo jak i samochodem) osób na obszarze RP w okresie od dnia 25 marca 2020 r. do dnia 11 kwietnia 2020 r. w sytuacji nieuzasadnionej.
Na dzień dzisiejszy brak jest przepisów prawa, które wprost można stosować w przypadku naruszenia takiego zakazu. W związku z należy przeanalizować przepisy, których zastosowanie może mieć w przedmiotowej sprawie, pierwszym z nich jest art. 54 Kodeksu wykroczeń, który brzmi:
„Kto wykracza przeciwko wydanym z upoważnienia ustawy przepisom porządkowym o zachowaniu się w miejscach publicznych, podlega karze grzywny do 500 złotych albo karze nagany.”
Jako główną przeszkodę do stosowania tego przepisu należy jednak wskazać to, że art. 54 Kodeksu wykroczeń odnosi się do niewłaściwego zachowywania w sytuacji gdy znajdujemy się już w miejscu publicznym, a wprowadzony rozporządzeniem przepis zakazuje nam przemieszczania się w ogóle, w tym samego dostępu do miejsc publicznych.
Sankcja: W przypadku uznania, że powyższy przepis ma zastosowanie istnieje ryzyko ukarania karą grzywny do 5000 zł lub karą nagany.
Wątpliwości pojawiają się także w przypadku możliwości zastosowania art. 116 Kodeksu wykroczeń:
„Kto, wiedząc o tym, że:
1) jest chory na gruźlicę, chorobę weneryczną lub inną chorobę zakaźną albo podejrzany o tę chorobę,
2) styka się z chorym na chorobę określoną w punkcie 1 lub z podejrzanym o to, że jest chory na gruźlicę lub inną chorobę zakaźną,
3) jest nosicielem zarazków choroby określonej w punkcie 1 lub podejrzanym o nosicielstwo,
nie przestrzega nakazów lub zakazów zawartych w przepisach o zapobieganiu tym chorobom lub o ich zwalczaniu albo nie przestrzega wskazań lub zarządzeń leczniczych wydanych na podstawie tych przepisów przez organy służby zdrowia,
podlega karze grzywny albo karze nagany.
§ 2. Tej samej karze podlega, kto, sprawując pieczę nad osobą małoletnią lub bezradną, nie dopełnia obowiązku spowodowania, aby osoba ta zastosowała się do określonych w § 1 nakazów, zakazów, wskazań lub zarządzeń leczniczych.”
Podstawowym argumentem, jaki można powołać przeciwko zasadności stosowania tego przepisu w przypadku zakazu przemieszczania się jest fakt, iż warunkiem odpowiedzialności sprawcy z powołanego przepisu jest jego świadomość tego, że jest chory (lub podejrzewany o zachorowanie) na określoną chorobę zakaźną, jest nosicielem zarazków takiej choroby (lub podejrzanym o nosicielstwo) lub miał styczność z osobą chorą lub podejrzaną o taką chorobę, co na pewno nie ma miejsca w przypadku wszystkich osób, które zakaz taki by złamały.
Sankcja: W przypadku uznania jednak, że powyższy przepis ma zastosowanie istnieje ryzyko ukarania karą grzywny do 5000 zł lub karą nagany.
Złamanie zakazu dotyczącego warunków przemieszczania się, tj. poruszania się grupą większą niż dwie osoby czy niezachowanie odstępu 1,5 m (pamiętajmy – nie dotyczy to osób najbliższych)
W przypadku tego zakazu podstawą do zastosowania sankcji będzie art. 54 Kodeksu wykroczeń. Mamy tu bowiem sytuację, w której przebywanie w miejscu publicznym jest uzasadnione, a tym samym dozwolone, jednak prawo nakazuje nam określone reguły zachowania się.
Sankcja: kara grzywny do 500 zł lub kara nagany
Naruszenie obowiązkowej kwarantanny
Naruszenie art. 116 paragraf 1 Kodeksy wykroczeń. W tym przypadku modyfikację podstawy i zakresu sankcji proponuje nowelizacja specustawy o COVID-19.
Sankcja: kara grzywny do 5000 zł lub kara nagany,
Uwaga: jeżeli mamy do czynienia z osobą z pozytywnym wynikiem testu, w przypadku skierowania sprawy do sądu, zastosowanie może znaleźć również 161 § 2 kk:
Kto, wiedząc, że jest dotknięty chorobą weneryczną lub zakaźną, ciężką chorobą nieuleczalną lub realnie zagrażającą życiu, naraża bezpośrednio inną osobę na zarażenie taką chorobą, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
Mając na względzie powyższe należy jednak zauważyć, iż w obecnej sytuacji wprowadzone przepisy nie są kompatybilne z już istniejącymi, co więcej, niejednokrotnie nie są kompletne. Prowadzić to może do dowolnych interpretacji organów oraz sądów w przypadku naruszenia nowych zakazów.